تازهترین نشست فصلی شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز دوشنبه سوم ژوئن (چهاردهم خرداد) در وین آغاز به کار کرد و تا هفتم ژوئن (۱۸ خرداد) ادامه خواهد یافت.
بر اساس بیانیهای که پیش از این از سوی آژانس منتشر شده، موضوعاتی از جمله درخواستها برای عضویت در آژانس، گزارش سالانه ۲۰۲۳، راستیآزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، گزارش ۲۰۲۳ اجرای توافق پادمانی، توافق انپیتی با جمهوری اسلامی ایران و برخی از موارد دیگر در دستور کار قرار دارد.
در آغاز این نشست، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی با قرائت بیانیهای، قطع موقت گفتگوهای هستهای با ایران پس از مرگ ابراهیم رئیسی را تایید کرد و آن را «طبیعی» خواند. او در عین حال تاکید کرد که پس از انتخابات ریاست جمهوری هشتم تیر با دولت جدید جمهوری اسلامی مذاکرات را ادامه خواهد داد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
او با اشاره به آخرین گزارش خود در رابطه با راستیآزمایی برنامه هستهای ایران ذیل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) مطابق با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل گفت: «ذخایر اورانیوم غنیشده ایران از جمله اورانیوم غنیشده تا ۶۰ درصد در حال افزایش است. آژانس انرژی اتمی تداوم دانش خود را در رابطه با تولید و موجودی سانتریفیوژها، روتورها، آب سنگین و کنسانتره سنگ اورانیوم از دست داده و بیش از سه سال از زمانی که آژانس قادر به دسترسی تکمیلی در ایران بوده، گذشته است.»
گروسی در ادامه، با بیان این که ایران هنوز با هیچ یک از پیشنهادهایش برای تقویت سازوکارهای نظارتی موافقت نکرده است، افزود: «هیچ پیشرفتی در حلوفصل مسائل پادمانی باقیمانده نیز حاصل نشده است، ایران توضیحات کافی درباره وجود ذرات اورانیوم با منشاء انسانی در ورامین و تورقوزآباد ارائه نکرده یا آژانس را از مکان(های) فعلی مواد هستهای یا تجهیزات آلوده مطلع نکرده است.»
مدیر کل آژانس همچنین در بخش دیگری از صحبتهایش تاکید کرد: «شکافهایی وجود دارد که به ما اجازه راستیآزمایی برنامه هستهای ایران را نمیدهد. ما همچنان تلاش میکنیم در وهله اول این شکافها را پر کنیم و همچنان به گفتگو و راهحل دیپلماتیک با جمهوری اسلامی اعتقاد دارم.»
گروسی با اظهار این که آژانس در موقعیتی نیست که بتواند بگوید برنامه هستهای ایران صرفا صلحآمیز است، در پاسخ به پرسشی درباره تهدید جمهوری اسلامی به تغییر دکترین هستهای هم اظهار نگرانی کرد و افزود که آژانس روز به روز با توجه به تغییر شرایط تصمیم میگیرد.
گروسی درباره قطعنامه پیشنهادی کشورهای اروپایی علیه جمهوری اسلامی اظهار بیاطلاعی کرد و گفت: «کار من صادر کردن یا تصویب قطعنامه و بیانیه نیست. من تمام تلاشم را میکنم که ایران حداکثر همکاری را با آژانس انجام دهد. درباره این قطعنامه هم اظهارنظر نمیکنم و فقط اگر تصویب شود آن را اجرا میکنم.»
از آخرین باری که شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی شامل ۳۵ کشور قطعنامهای علیه جمهوری اسلامی تصویب کرد، ۱۸ ماه میگذرد. در آن قطعنامه، به تهران دستور داده شد با تحقیقات آژانس در مورد ذرات اورانیوم یافتشده در سه سایت اعلامنشده فورا همکاری کند.
در روزهای گذشته برخی رسانههای غربی از اختلاف نظر میان آمریکا و سه کشور اروپایی طرف برجام بر سر صدور قطعنامه علیه فعالیت هستهای جمهوری اسلامی خبر دادند. خبرگزاری رویترز روز جمعه ۲۴ مه (چهارم خرداد) در گزارشی نوشت که به رغم هشدارهای ارائهشده از سوی کشورهای اروپایی، به نظر میرسد ایالات متحده نمیخواهد در نشست آژانس بینالمللی انرژی اتمی به دنبال صدور قطعنامه دیگری علیه جمهوری اسلامی باشد.
پیش از این در ماه مارس، قدرتهای اروپایی شامل فرانسه، بریتانیا و آلمان با واشینگتن در مورد اینکه آیا باید به دنبال راهحلی در مواجهه با فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی ایران باشند یا خیر، به توافق نرسیدند.
برخی معتقدند دلیل تمایل نداشتن دولت بایدن برای همکاری با متحدان اروپاییاش علیه فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی نزدیک بودن انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده است؛ اما استدلال مقامهای آمریکایی این است که نمیخواهند مانند گذشته به تهران برای افزایش فعالیتهای هستهای بهانه بدهند.
با وجود اختلاف نظر میان آمریکا و سه کشور اروپایی، یکی از دیپلماتهای ارشد اروپایی به رویترز گفت که پیشنویس قطعنامه علیه جمهوری اسلامی آماده شده است.
روز یکشنبه نیز میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ممکن است قطعنامهای ضد ایرانی ارائه شود. امیدواریم که این اتفاق نیفتد. چنین قطعنامهای نمیتواند دربر دارنده نتایج مثبتی باشد اما ممکن است شرایط را بدتر کند.»
جمهوری اسلامی ایران مدعی است که فعالیتهای هستهای را با هدف صلحآمیز و ذیل برجام انجام میدهد و تهدید کرده که هرگونه صدور قطعنامه در شورای حکام واکنش جدی و حتمی از طرف تهران را در پی خواهد داشت.